As formigas son animais moi fascinantes e diversos. Son un tipo de insecto pertencente á familia dos formícidos. Son soados pola súa vida colaborativa e laboriosidade. Existen aproximadamente unhas 10 000 especies de formigas no mundo, si, liches ben, 10 000 especies coñecidas que viven en case todas as zonas do Planeta excepto a Antártida e nas grandes illas como Groenlandia, Islandia e na Polinesia, aínda que prefiren ambientes máis cálidos. Están emparentadas coas abellas e as termitas. Viven en diferentes hábitats e teñen tamén diferentes dietas e comportamentos. Algunhas formigas son carroñeiras e outras herbívoras, tamén algunhas mesmo cazan con trampas, por norma xeral son omnívoras.

As formigas comunícanse e cooperan usando substancias químicas e organízanse en colonias cunha ou mais raíñas. Estes insectos son moi fortes para o seu tamaño, poden levantar ata tres veces o seu peso, o seu tamaño oscila entre os 2 e os 2,5 mm e tamén varían de coloración desde o negro ao marrón, vermello ou amarelo, o seu corpo está formado pola cabeza con antenas, tórax e primeiro segmento abdominal e abdome final.

Se nos preguntamos como apareceron as formigas, debemos remontarnos a fai máis de 90 millóns de anos, segundo o Rexistro Fósil, no período Cretácico, estímase que naquela época, era unha especie minoritaria entre os insectos, non máis do 1%, hoxe en día estímase que existen ao redor de entre os mil billóns e dez mil billóns respectivamente de formigas no noso planeta.

O lugar onde habitan denomínase formigueiro que frecuentemente o constrúen baixo terra, no tronco dunha árbore próxima ás raíces ou en construcións humanas, en definitiva, onde se vexan cómodas e protexidas. As formigas conviven co ser humano en moitos lugares, a presenza masiva destes insectos, provocan verdadeiras pragas arrasando cultivos ou invadindo vivendas.

As formigas comprenden unha gran diversidade de especies, hábitats, dietas e comportamentos

As formigas reprodúcense mediante o apareamiento das formigas reina e o macho con ás que, estas perderaas. A formiga reina, almacena o esperma nun saco interno poñendo os ovos fertilizados e non fertilizados. Os machos morren pouco despois do apareamiento mentres que a raíña busca o lugar apropiado para establecerse. A formiga reina, é asistida polas formigas obreiras. A raíña, pon os seus ovos que coida e alimenta coas súas propias reservas corporais, estes ovos darán lugar ás novas e primeiras obreiras que se encargarán de ampliar o niño, buscar alento e protexer á raíña.

O mundo das formigas, é fascinante, a formiga reina pode poñer entre 800 e 1200 ovos diarios, dos cales saen raíñas, formigas obreiras ou machos. Os ovos eclosionan e convértense en larvas que son alimentadas polas obreiras con alimentos masticados a líquidos, cando eses ovos convértense en capullos, as obreiras axudan ás novas formigas a saír do capullo.

As formigas comprenden unha gran diversidade de especies, hábitats, dietas e comportamentos

As formigas comunícanse entre elas e coa contorna de diferentes formas, principalmente usando feromonas que son substancias químicas que se producen e liberan ao ambiente. As feromonas, son moi importantes porque poden transmitir información sobre algún alimento, o estado de alarma por ataque doutros insectos, recoñecemento da colonia, atracción sexual, #tc… As formigas tamén poden comunicarse mediante tacto, son ou movemento, por exemplo, se se tocan as antenas, significa que intercambian información, adoitan facer ruído ao fregar partes do seu corpo ou golpear o chan coas mandíbulas, outras o fan de forma visual como mover as patas ou as súas ás para indicar algo.

Tamén as formigas, poden ser perigosas para o ser humano dependendo da especie e a situación por exemplo, a contaminación alimentaria a través de mordeduras e picaduras porque poden estar en contacto cos alimentos, o que pode provocar enfermidades gastrointestinais, mordeduras posto que algunhas especies poden morder aos humanos como mencionamos anteriormente, e provocar dor, inflamación, infección ou mesmo necrosis na pel. Tamén á súa vez, as formigas serven de sustento a moitas especies anfibias como ras, sapos, píntegas…, e a mamíferos de gran tamaño como o oso formigueiro. Con todo, existen aves que se toman “baños de formigas” pousándose nos formigueiros para que as liberen dos piollos e outros parasitos nas súas plumaxes.

As formigas non ocupan o mesmo status dentro da colmea, cada grupo cumpre coa súa obrigación, de acordo ás súas funcións as cales están estruturadas como as obreiras, son femias estériles, son as mais comúns que vemos recollendo alimentos, construíndo ou reparando o formigueiro, son á súa vez as que transportan as crías e atenden á raíña. As soldado, tamén chamadas obreiras maiores ou cabezonas, son mais voluminosas e fortes, son as encargadas da seguridade diante calquera ataque doutros insectos ao niño, estas non están presentes en todas as especies. Os machos, adoitan ser pouco abundantes na colmea, a súa misión é fecundar á raíña, unha vez terminada a tarefa pode morrer nun período curto de tempo. En cada colmea, pode haber unha ou dúas raíñas son formigas aladas de maior tamaño, son as fundadoras da colonia, a súa vida pode roldar entre 1 e 30 anos, a súa única misión é poñer ovos de onde sairán novas formigas.

Estes pequenos insectos, sempre conviviron co ser humano, é soado na fábula “A formiga e a cigarra” de Esopo (autor grego), símbolo de laboriosidade, traballo en equipo, xerarquía, etc. a diferenza da cigarra frouxa e facilista.